tháng chạp rằm tháng chạp 2024 vankhancung.com

Ý nghĩa Tháng Chạp âm lịch 2024 và Rằm tháng Chạp 2024

Tháng Chạp là gì? Tháng Chạp năm Giáp Thìn – Ất Tỵ

Tháng Chạp, còn được gọi là “tháng củ mật” hay “tháng Lạp”, là tháng cuối cùng trong năm âm lịch của Việt Nam, tương ứng với tháng 12 âm lịch hoặc tháng 13 trong năm nhuận. Nguồn gốc của tên gọi này có liên quan đến từ “Lạp nguyệt” trong tiếng Hán, phản ánh các phong tục và hoạt động quan trọng diễn ra vào cuối năm của người Việt. Trong tháng Chạp cũng có một ngày lễ đặc biệt quan trọng là ngày Rằm tháng Chạp.

Các ngày rằm trong tháng vốn đã có ý nghĩa quan trọng, nhưng rằm tháng Chạp lại mang ý nghĩa đặc biệt hơn. Đây là ngày rằm cuối cùng của năm, đồng thời cũng là nghi thức cúng sóc vọng cuối cùng trong năm. Sau lễ cúng rằm tháng Chạp 2024, mọi người thường bắt đầu bận rộn chuẩn bị cho Tết Nguyên Đán 2025.

Rằm tháng Chạp năm 2024 rơi vào thứ mấy?

Rằm tháng Chạp sẽ rơi vào ngày 14/01/2025 Dương lịch và là thứ ba

Năm chuyển giao Giáp Thìn – Ất Tỵ

Tháng Chạp âm lịch năm Giáp Thìn (2024) có sự chuyển giao đặc biệt giữa hai năm dương lịch. Dưới đây là bảng tổng hợp thông tin chi tiết về tháng Chạp này:

thang chap cac ngay

Đặc điểm nổi bật của tháng Chạp năm Giáp Thìn:

  1. Chuyển giao năm: Tháng này bắt đầu vào ngày cuối cùng của năm 2024 và kéo dài sang tháng đầu tiên của năm 2025, tạo nên sự giao thoa đặc biệt giữa hai năm dương lịch.
  2. Thời gian chuẩn bị Tết: Đây là giai đoạn quan trọng để người dân chuẩn bị đón Tết Nguyên đán Ất Tỵ (2025). Các hoạt động như dọn dẹp nhà cửa, mua sắm, và chuẩn bị các món ăn truyền thống diễn ra sôi nổi trong tháng này.
  3. Ngày Rằm quan trọng: Rằm tháng Chạp 2024 năm Giáp Thìn rơi vào ngày 14/01/2025 (Dương lịch), là dịp quan trọng để người dân thực hiện các nghi lễ tâm linh, cúng bái tổ tiên và cầu mong một năm mới an lành.
  4. Lễ hội cuối năm: Tháng Chạp là thời điểm diễn ra nhiều lễ hội truyền thống quan trọng, như Tết ông Công ông Táo (23 tháng Chạp) và các hoạt động tổng kết năm cũ.

Nguồn gốc từ ‘Lạp nguyệt’

Thuật ngữ “Lạp nguyệt” (臘月) trong tiếng Hán cổ là nguồn gốc của tên gọi “tháng Chạp” trong tiếng Việt. “Lạp” (臘) chỉ lễ tế thần cuối năm, một tục lệ có từ thời thượng cổ Trung Hoa. Từ thời nhà Chu, lễ tế này được gọi là “đại lạp” và diễn ra vào tháng 12 âm lịch. Theo Giáo trình lịch sử ngữ âm tiếng Việt của Nguyễn Tài Cẩn, người Việt đã chuyển âm “Lạp nguyệt” thành “Chạp”. Ngoài ý nghĩa tế lễ, “lạp” còn liên quan đến việc ướp thịt khô vào mùa đông, một phong tục phổ biến ở Trung Quốc cổ đại.

Phong tục giỗ chạp cuối năm 

Giỗ chạp cuối năm là một phong tục quan trọng trong văn hóa Việt Nam, thường diễn ra vào tháng Chạp âm lịch. Đây là dịp để con cháu tưởng nhớ, tri ân tổ tiên và chuẩn bị đón năm mới. Một số đặc điểm chính của phong tục này bao gồm:

  • Tảo mộ: Con cháu thăm viếng, dọn dẹp và sửa sang mộ phần tổ tiên
  • Cúng giỗ tập trung: Các chi, phái trong dòng họ tổ chức cúng giỗ theo thứ tự từ cấp cao xuống thấp
  • Lễ vật: Thường gồm hương, hoa, trầu cau, rượu, và các món ăn truyền thống
  • Góp giỗ: Con cháu đóng góp tiền bạc, lễ vật để tổ chức giỗ chung
  • Cúng cáo giỗ: Thực hiện ngày trước giỗ chính để mời vong linh người quá cố về dự

Phong tục này thể hiện đạo lý “uống nước nhớ nguồn” và củng cố mối liên kết gia đình, dòng tộc trong xã hội Việt Nam.

Tháng Chạp và mùa đông

Tháng Chạp có mối liên hệ mật thiết với mùa đông trong văn hóa Việt Nam và Trung Quốc cổ đại. Dưới đây là bảng tóm tắt các khía cạnh chính của mối liên hệ này:

Trong thời kỳ nhà Chu của Trung Quốc cổ đại, tháng 12 âm lịch được coi là thời điểm nhà vua nghỉ ngơi và tham gia hoạt động săn bắn. Điều này phản ánh sự kết thúc của chu kỳ nông nghiệp và bắt đầu thời gian nghỉ ngơi trong mùa đông lạnh giá.

Ở Việt Nam, tháng Chạp cũng đánh dấu thời điểm người dân hoàn tất công việc đồng áng và chuẩn bị cho các nghi lễ đón năm mới. Đây là lúc các gia đình tập trung vào việc dọn dẹp nhà cửa, chuẩn bị thực phẩm và trang trí để đón Tết Nguyên đán.

Tên gọi “tháng củ mật” cũng liên quan đến mùa đông, khi nhiều loại củ quả được thu hoạch và dự trữ để sử dụng trong dịp Tết. Điều này phản ánh sự chuẩn bị kỹ lưỡng của người Việt cho thời kỳ giá lạnh và ít nguồn thực phẩm tươi sống.

Mối liên hệ giữa tháng Chạp và mùa đông không chỉ thể hiện qua các hoạt động thực tế mà còn qua các nghi lễ tâm linh. Lễ tế cuối năm, hay “đại lạp”, được tổ chức vào thời điểm này như một cách để cảm tạ thần linh đã bảo vệ mùa màng và cầu mong một năm mới tốt đẹp.

Dọn dẹp nhà cửa vào tháng Chạp

Việc dọn dẹp nhà cửa vào tháng Chạp không chỉ là hoạt động vệ sinh thông thường mà còn mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc. Theo TS. Lê Thị Thảo, Trưởng khoa Văn hóa – Thông tin, Trường Đại học Văn hóa, Thể thao và Du lịch, “Dọn dẹp nhà cửa trước Tết là việc làm đánh dấu sự khác biệt về không gian sống; là dấu mốc của một chặng đường mới để đón chào may mắn, phúc lộc.”

Người Việt quan niệm rằng nơi bụi bặm, tăm tối là chỗ trú ẩn của những lực lượng tà ác, do vậy, việc dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ, sáng sủa cũng là để diệt trừ những điều không may mắn của gia đình. Điều này thể hiện sự kết hợp giữa niềm tin tâm linh và thực hành vệ sinh trong đời sống hàng ngày.

Đặc biệt, ngày 24 tháng Chạp được coi là ngày tổng vệ sinh quan trọng. Vào ngày này, mọi gia đình đều nỗ lực hoàn thành việc dọn dẹp, tạo không gian sống thoáng đãng và sạch sẽ để đón năm mới. Việc này không chỉ mang lại lợi ích về mặt vệ sinh mà còn tạo ra không khí hân hoan, phấn khởi trong mỗi gia đình khi chuẩn bị đón Tết.

Ngoài ra, phong tục này còn góp phần tăng cường sự gắn kết gia đình khi mọi thành viên cùng tham gia vào công việc chung. Đây cũng là dịp để mọi người sắp xếp lại đồ đạc, loại bỏ những vật dụng không cần thiết, tạo không gian sống mới mẻ và thoải mái hơn cho năm mới sắp đến.

Tháng Chạp trong các nền văn hóa khác

vankhancung.com tháng chạp các văn hóa khác rằm tháng chạp
vankhancung.com tháng chạp các văn hóa khác rằm tháng chạp

Trong văn hóa Trung Quốc, tháng Lạp (臘月) không chỉ là thời điểm của lễ tế cuối năm mà còn gắn liền với việc ướp thịt để bảo quản qua mùa đông. Điều này tương đồng với truyền thống của người Việt trong việc chuẩn bị thực phẩm cho Tết Nguyên đán.

Ở Nhật Bản, tên gọi Shiwasu (師走) phản ánh không khí bận rộn của tháng cuối năm, khi mà ngay cả các thầy giáo (師, shi) cũng phải vội vã (走, wasu) để hoàn thành công việc. Điều này tương tự với không khí tất bật chuẩn bị Tết của người Việt trong tháng Chạp.

Tại Hàn Quốc, Seotdal (섣달) là thời gian quan trọng để chuẩn bị cho Seollal (설날), tức Tết Nguyên đán. Người Hàn có phong tục dọn dẹp nhà cửa, trả nợ và chuẩn bị các món ăn truyền thống như tteokguk (떡국, súp bánh gạo) trong tháng này.

Trong khi đó, ở Thái Lan, tháng 12 âm lịch là thời điểm diễn ra lễ hội Loy Krathong, một trong những lễ hội quan trọng nhất trong năm. Người Thái thả những chiếc đèn hoa đăng xuống sông để tỏ lòng biết ơn với thần nước và cầu may cho năm mới.

Tại Ấn Độ, tháng Pausha trong lịch Hindu thường rơi vào khoảng tháng 12 dương lịch đến tháng 1 năm sau. Đây là thời điểm diễn ra lễ hội Makar Sankranti, đánh dấu sự kết thúc của mùa đông và bắt đầu của mùa thu hoạch.

Mặc dù có những khác biệt về tên gọi và phong tục, tháng cuối cùng trong năm âm lịch đều mang ý nghĩa quan trọng trong việc kết thúc năm cũ và chuẩn bị chào đón năm mới ở các nền văn hóa Á Đông.

Scroll to Top